ابوالمعالی مسعود قطب الدین طریثیثی نیشابوری

(578 -505 ق)، محدث، مدرس، مفسر، ادیب، واعظ و فقیه شافعى. اصل وى از طریثیث نیشابور است. وى یگانه پیشواى شافعیان زمان خود بود. نزد پدرش و محمد بن یحیى، شاگرد غزالى، و عمر بن على، معروف به سلطان، و در مرو نزد ابواسحاق ابراهیم بن محمد فقه آموخت و از هبه‏الله بن سهل سیدى و عبدالجبار خوارى حدیث شیند. قطب‏الدین از پدرش ادبیات را نیز فراگرفت و برآمد و در روزگار اساتیدش وعظ گفت و فتوا داد. وى مدتى نیز در نظامیه‏ى نیشابور به نیابت از جوینى تدریس كرد. در 538 ق به بغداد رفت و وعظ گفت و مورد توجه قرار گرفت. وى براى سلطان صلاح‏الدین ایوبى كتاب «عقیده» را تألیف كرد و در آن جمیع مسائل دینى مورد نیاز را گردآورى نمود. سپس در دمشق ساكن شد و با ابونصر قشیرى ملاقات كرد. در روزگار فقیه ابوالفتح مصیصى در دشمق مورد توجه قرار گرفت و در مجاهدیه درس گفت و پس از مرگ ابوالفتح تدریس در غزالیه را عهده‏دار شد، سپس راهى حلب شد و در آن جا در دو مدرسه‏اى كه نورالدین و اسدالدین بنا نهاده بودند درس گفت. سپس به همدان رفت. مدتى در آنجا تدریس كرد. سرانجام به دمشق بازگشت و درس در غزالیه را از سر گرفت و به شاگردانش فقه آموخت. او هچنین در جاروخیه‏ى دمشق درس گفت، سپس به نمایندگى به بغداد رفت و داماد ابوالفتوح اسفرانیى شد. حافظ ضیاء از وى اجازه حدیث داشت. ابوالمواهب ابن صصرى و برادرش حسین و تاج ابن حمویه و دیگران از وى روایت كردند. در دمشق درگذشت. در مقبره‏اى در نزدیكى مقبره‏ى صوفیه‏ى غربى دفن شد. از دیگر آثار وى كتاب «الهادى» در فقه است.